Znasz już potencjał i zasoby zespołu TIK. Praca z uczniami będzie szła sprawniej, jeśli każdy nauczyciel będzie miał wiedzę na temat ich umiejętności „informatycznych”. Pora więc je rozpoznać. Większość z uczniów albo odbywa zajęcia komputerowe, albo wkrótce do nich przystąpi lub korzysta z nich poza szkołą. Istotne dla planowania zajęć z wykorzystaniem TIK będzie wiedza o tym:

1. Jakim oprogramowaniem potrafią posługiwać się uczniowie?
2. Jakie materiały w wersji elektronicznej przygotowują do uczenia się? Z jaką częstotliwością to robią?
3. W jaki sposób wykorzystują nowe technologie poza klasą szkolną?

Nauczyciele mogą ją zdobyć w wybrany sposób, na przykład spośród następujących:

1. porozmawiać z uczniami i dowiedzieć się od nich, jakie urządzenia z zakresu TIK potrafią obsługiwać, np. aparat cyfrowy, kamerę, telefon, tablet, smartfon, dyktafon, laptop czy netbook, tablicę interaktywną. Jakie programy komputerowe (poza grami) najczęściej wykorzystują i do czego? Co potrafią wykonać za pomocą tego oprogramowania?
2. opracować z klasą listę urządzeń służących zbieraniu, utrwalaniu, przetwarzaniu i prezentowaniu danych, którymi uczniowie sprawnie się posługują (przynajmniej kilkoro z klasy);
3. skonstruować jakieś narzędzie badawcze, np. kwestionariusz ankiety lub wywiadu i za pomocą tego narzędzia rozpoznać umiejętności uczniów dotyczące TIK;
4. dowiedzieć się od nauczyciela informatyki, czego uczniowie do tej pory się nauczyli na temat obsługi komputera i na ile potrafią korzystać z dostępnego oprogramowania?
5. obserwować uczniów w pracowni komputerowej w czasie zajęć z informatyki albo na zajęciach pozalekcyjnych, aby poznać ich sprawność posługiwania się komputerem;
6. wykorzystać inny, własny pomysł na poznanie umiejętności uczniów.

Uzyskane w ten sposób informacje pozwolą wam zorientować się, czego możecie wymagać od uczniów, gdy podejmiecie z nimi pracę, w której konieczne będzie posługiwanie się TIK. Dzięki temu będzie wam łatwiej przewidzieć, ile czasu potrzebują uczniowie na zadania, które wykonują w klasie lub w domu z wykorzystaniem TIK. Szacowanie czasu, adekwatnie do planowanego zadania, jest jednym z warunków osiągnięcia celów edukacyjnych określonych przez nauczyciela.

Opracowanie w oparciu o fragment materiału z kursu CEO Technologie informacyjne i komunikacyjne w pracy nauczyciela w programie Nauczycielska Akademia Internetowa N@I>

Korzystanie z cudzej własności wymaga jej kupienia lub pozwolenia właściciela. Ten oczywisty fakt, obowiązujący w świecie rzeczy materialnych, ma również zastosowanie do własności intelektualnej.

Twórcą jest podmiot, który stworzył utwór, może to być jedna osoba, zespół lub osoba prawna, np. pracodawca twórcy utworu. Wytwory działalności twórczej o indywidualnym charakterze chronione są prawem międzynarodowym. W naszym kraju zasady korzystania z wytworów działalności reguluje ustawa z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych.

W akcie tym czytamy: „W szczególności przedmiotem prawa autorskiego są utwory:

1. wyrażone słowem, symbolami matematycznymi, znakami graficznymi (literackie, publicystyczne, naukowe, kartograficzne oraz programy komputerowe)
2. plastyczne
3. fotograficzne
4. lutnicze
5. wzornictwa przemysłowego
6. architektoniczne, architektoniczno-urbanistyczne i urbanistyczne,
7. muzyczne i słowno-muzyczne,
8. sceniczne, sceniczno-muzyczne, choreograficzne i pantomimiczne,
9. audiowizualne (w tym filmowe).

Jak widać wiele zasobów internetowych należy do tej grupy wytworów. Znacząca ich część opatrzona jest znakiem © „copyright”, co oznacza, że po odnalezieniu ich za pomocą wyszukiwarki, możesz je tylko przeczytać, obejrzeć lub wysłuchać.

Autor ma prawo do ochrony jego więzi z utworem, na przykład do oznaczania utworu własnym nazwiskiem (prawo autorskie osobiste) oraz do korzystania z niego i rozporządzania nim, a także do pobierania wynagrodzenia za korzystanie z utworu (prawo autorskie i majątkowe). Ma także prawo zrzec się niektórych praw do utworu lub przekazać je innym osobom lub instytucjom. Prawo osobiste do utworu jest niezbywalne, nie można nikomu go przekazać ani się zrzec. Prawo majątkowe można przenosić na inne osoby fizyczne lub prawne albo poprzez udzielenie licencji, zezwolić innym na korzystanie z utworu, samemu zachowując do niego prawo.

Więcej na ten temat możesz dowiedzieć się z przystępnego opracowania, zamieszczonego na stronie Koalicji Otwartej Edukacji i udostępnionego na licencji Creative Commons Uznanie Autorstwa (CC BY)

Część zasobów jest opublikowanych w sieci na licencjach Creative Commons (CC). Pozwalają one określić warunki, na jakich inni mogą skorzystać z prawa do kopiowania utworu, do tworzenia na jego podstawie kolejnych utworów (tzw. utworów zależnych), prawa do rozprowadzania utworu lub uzyskiwania z tego korzyści majątkowej.

Ochrona wizerunku w Internecie

Korzystanie z Internetu związane z działalnością edukacyjną często dotyka sfery ochrony danych osobowych, w tym ochrony wizerunku. Zamieszczając w sieci fotografie osób i przedmiotów, pamiętajmy, że:

1. Publikacja zdjęcia nawet bez podpisywania osoby na nim umieszczonej co do zasady wymaga zgody uprawnionego, a w przypadku osoby małoletniej – zgody jej przedstawiciela ustawowego. Analogicznie reguła ta dotyczy filmu, rysunku, czy nagrania z konkretną osobą.
2. Nie jest konieczna zgoda na rozpowszechnianie, gdy za wykonanie wizerunku osoba otrzymała zapłatę, gdy wizerunek dotyczy osoby powszechnie znanej oraz gdy osoba, której wizerunek jest uwidoczniony stanowi jedynie szczegół większej całości (krajobrazu, zgromadzenia, imprezy masowej). W praktyce oznacza to, że np. na szkolnej stronie internetowej możemy umieszczać zdjęcia z wycieczek klasowych czy uroczystości szkolnych bez zgody uprawnionych osób jedynie wtedy, gdy ich wizerunek stanowi element przypadkowy lub dodatkowy przedstawionej całości, tzn. w razie usunięcia wizerunku nie zmieniłby się przedmiot i charakter przedstawienia. Przy publikowaniu np. zdjęć z wycieczek szkolnych może pojawić się wątpliwość, czy dozwolone jest fotografowanie obiektów rozumianych przez prawo autorskie jako utwory (m.in. pomniki, fontanny, rzeźby, architekturę). Zgodnie z ustawą o prawie autorskim wolno rozpowszechniać utwory wystawione na stałe na ogólnie dostępnych drogach, ulicach, placach lub w ogrodach, jednakże nie do tego samego użytku. W praktyce oznacza to, że np. fotografując pomnik wystawiony na widok publiczny w parku, działamy w granicach prawa. Dopiero wykonując kopię takiego pomnika i umieszczając ją w innym miejscu bez zgody autora dzieła, naruszamy prawo autorskie twórcy.